MuRant Kurum: Üsküdar’daki Kaçak Kafeler

Üsküdar sahilde bulunan Kuşkonmaz Camii (aynı zamanda Şemsi Ahmet Paşa Camii ) ve çevresindeki kafelerin etrafı 10 Nisan 2023’ten beri polisler tarafından koruma altında. Olayın aslını Murat Ongun’un twitter’ından öğrendik (1). Meğer Kuşkonmaz Caminin çevresinde bulunan kafeler kaçakmış ve mahkemenin yıkım kararını uygulamak isteyen İBB zabıtları engellenmek istenmiş. Bu amaçla ÇSİB İl Müdürlüğü ve Üsküdar Kaymakamlığı mahkeme kararına rağmen işlemin gerçekleşmemesi için devletin polisini alana yığmış. Bunu gördükten sonra sevgili Kağan Sarıkaya’yı aradım ve bu saçmalığa tepki göstermeye birlikte gittik. Bir sürü polisle birlikte yaklaşık 7 polis otobüsü, 2 polis aracı ve 1 adet toma saydık. Kağan kamerayı eline aldı ve hızlıca alandan bir video çektik. Bu yazıyı yazarken videonun haberleştirildiğini de öğreniyorum (2). Yazının devamına geçmeden önce 1,5 dakikalık videoyu izlemenizi öneriyorum, zira o gün karşılaştıklarımız üzerinden konuya devam edeceğiz:
https://www.tiktok.com/@tgooranyy/video/7221954100747881734

Videonun 57. saniyesinde kaçak kafelerden İkiyaka İstanbul Cafe’nin sahibiyle -veya sahibiyle ilişkili olduğunu tahmin ettiğimiz biriyle- şöyle bir konuşma yaşıyoruz:

– Yanlış söylüyorsunuz, burası kaçak değil.

– İBB’nin sayfasında öyle diyor ama…

– Yalan söylüyor İBB, tapusu var buranın.

– Yok abi öyle şey olmaz, mahkeme kararı var.

Yine aynı şahıs, polisin “gösterme” demesine rağmen kendi rızasıyla kameramıza mekanın tapusunu gösteriyor (Şekil 1). Bütün itiraz tapu sahibi olmak üzerinden başlıyor aslında ve oldukça yetersiz bir savunma. Zaten mekan sahipleri mahkeme kararına daha önce itiraz etmiş ve mahkeme kararından dönmeyerek İBB’ye yıkım hakkı tanımış. Burada duygu sömürüsü yapacak bir durum yok. Arazinin niteliği, İmar Kanunu, İmar Affıyla gelen özel durumlar… bunların hepsi bir kararın çıkmasına zemin oluşturan unsurlar. Bu süreçlerin hepsi davalı itirazıyla git-gel yaşamış dediğim gibi. Bu raddede, mahkeme kararına direnen birinin onlarca polis ve polis aracı tarafından korunduğu nerede görülmüş? İnsan düşünmeden edemiyor. Korudukları kişiler kimdir? 17 Mart 2023 tarihinde Show TV’Ye(3) çıkan gözü yaşlı amca bu kafelerden birinin sahibi belli ki. Diyor ki: “Belediye Başkanımızı yanlış yönlendiriyorlar, benim tapum var”. Biz şimdi amcanın yüzüne bakıp mı karar verelim yoksa mahkeme kararına bakıp mı karar verelim? Eğer burada vatandaş mağdursa bunun sorumlusu da doğal sit alanına, Mimar Sinan’ın yapısının dibine bu ucube yapılara imar veren akıllardır. Bunun kökü 1988’e gidiyorsa da tez zamanda yanlıştan dönülür; vatandaştan alınacak varsa alınır, vatandaşa verilecek varsa verilir. “Amcayı” hayal kırıklığına uğratan, bugün kanunu uygulamaya çalışanlar değildir. Kanunun çalışmaması gerektiğine vatandaşımızı ikna edenlerdir.

Öte yandan, aklıma Berk Esen hocanın bir etkinlikte konuşurken muhalefetin yerel yönetimleri kazanmasının AKP’nin rant düzeniyle kazandığı garanti oyları nasıl sarstığından bahsetmesi geldi. Videodaki kafenin hemen yanında Paçi Lounge isimli kafenin AKP 1. Bölge Milletvekili Aday Adayı Burak Baloğlu’na ait olduğunu da basından biliyoruz zaten. Burak Beyefendinin hukuksuz bir biçimde ticari işletme yürütebilmesi; AKP’nin ülkemize yaşattığı bütün sıkıntılara rağmen iktidarda kalabilmesiyle ilişkilidir. Buradaki hukuksuzluğa direnmek ve adını koymak AKP’nin ellerinden birini kesmektir. Onlar yandaş medya yoluyla “yaşlı esnaf amcadan” mağdur hikayesi çıkaradursunlar.

Şekil 1: 431 Ada ve 39 Parsel No’lu kaçak kafenin tapusu (“ İkiyaka İstanbul Cafe” veya “Paçi Lounge” isimli kafelerden birine tekabül ediyor olmalı.)

Şekil 2: Mahkeme tarafından yıkım kararı onaylanan dört kafenin *İkiyaka İstanbul Cafe, Paçi Lounge, Askadar ve Katibim* bulunduğu alanla ( kırmızı çizgilerin içerisinde kalan alanlar)

Tapu meselesine hukuki çerçevede son noktayı koymak istiyorum. Diyelim ki tapumuz var. Tayyip Erdoğan’ın henüz geçen hafta “affedilmeyecek suçlardan” imar affından yararlandık. Sonuç olarak yapı kayıt belgesi aldık. Yapı kayıt belgesi size hangi hakları tanır, hangi hakları tanımaz bu noktada önemli bir soru. Yapı kayıt belgesi, kafanıza eseni yapabilmenizi sağlayan bir belge değildir. İmar Kanununu çiğneyerek her yaptığınızı meşrulaştırmaz. “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 11.10.2019 tarihli yazısında Yapı Kayıt Belgesinin sadece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca alınan yıkım kararlarını kaldıracağı, Özel Kanunlar kapsamında alınan yıkım kararlarını ise kaldırmayacağı ifade edilmiştir”(4). Üsküdar’daki Kuşkonmaz Camii’nin çevresindeki alanlara gelirsek burasının Özel Kanun kapsamında Doğal Sit Alanı olarak tanımlandığını görürüz ve bu da mahkeme bir yıkım kararı aldıysa konu kapanmış demektir. Aşağıda konuyu özetleyen ilkel denilebilecek bir şema çıkarttım. Çevrenizde bu olaya karşı çekimser kalan, bir kulp bulan kişilere sadece “evet” dedirterek bu yapıların neden yıkılması gerektiğini aktarabilirsiniz. Ayrıca bunun “hayır”ları da içeren daha komplike bir versiyonu da yapılabilir.

Şekil 3: Yıkım Akış Şeması

Son olarak, bir diğer sık gördüğüm itiraz tipi var: ” Üsküdar AKP’li olduğu için, İBB bunu yapıyor çünkü kendi yandaşlarına vermek istiyor; neden CHP’li belediyelere yapmıyor” gibi gibi. Siyasi partiler bizim ulaşamadığımız çıkar ağlarıyla örülmüş vaziyette. Bunu tam anlamıyla ne zaman yıkarız bilmiyorum ama Üsküdar’ın doğru bir adım olduğunu biliyorum. Yazıyı bir adet de CHP’li belediye olan Beşiktaş’tan olumlu bir örnekle kapayalım. Beşiktaş Meydanı bir dönüşüme uğradı (5). Oradaki karmaşayı, nargile kafeleri, otobüs duraklarını vs. hatırlarsınız. Bunların hepsi yıkılmış ve kamusal alana dair olumlu bir adım atılmış durumda. Fakat oradaki kafeleri can hıraş savunan bir polis ordusu hatırlamıyorum.

Kısaltmalar

ÇSİB: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı

İBB: İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Türkiye Simge Goorany

arete E-Bülten Aboneliği